Σε μια οριστική, ηθική αλλά και ουσιαστική δικαίωση για τους συγγενείς των θυμάτων της γερμανικής θηριωδίας του Διστόμου έχει προχωρήσει το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιταλίας, απορρίπτοντας την αναίρεση που είχε υποβάλει η Γερμανία κατά της ευνοϊκής απόφασης που είχε πετύχει το 2007 στο Εφετείο της Φλωρεντίας ο αείμνηστος νομικός εκπρόσωπος των Διστομιτών, πρώην ευρωβουλευτής και δικηγόρος Γιάννης Σταμούλης.
Η απόφαση του δικαστηρίου σηματοδότησε την αναβίωση της ετυμηγορίας του Εφετείου της Φλωρεντίας, η οποία δέχτηκε ότι μπορεί να γίνει κατάσχεση γερμανικών ακινήτων στο ιταλικό έδαφος, ώστε να αποζημιωθούν οι συγγενείς των εκτελεσθέντων. Το ποσό που πρέπει πλέον να καταβάλει η Γερμανία, η οποία προσπάθησε να αποτρέψει την απόφαση, ξεπερνά τα 75 εκατ. ευρώ.
Απόφαση του 2000
Με την ιστορικής σημασίας απόφαση, ο ιταλικός Αρειος Πάγος έδωσε το «πράσινο φως» στα θύματα του Διστόμου να εκτελέσουν στη Φλωρεντία την αμετάκλητη απόφαση της Ολομέλειας του ελληνικού Αρείου Πάγου, που δικαίωσε τους συγγενείς (και τα εναπομείναντα θύματα της βάρβαρης επίθεσης) το 2000 και που έκτοτε «μένει στα χαρτιά».
Το Εφετείο της Φλωρεντίας, αποκρούοντας τις θέσεις του Γερμανικού Δημοσίου, το οποίο ισχυριζόταν ότι καλύπτεται από κρατική ασυλία (ετεροδικία), δέχθηκε ότι μπορεί να γίνει εκτέλεση της ελληνικής δικαστικής απόφασης εις βάρος του, στο ιταλικό έδαφος.
Η ιταλική Δικαιοσύνη υπενθυμίζει ότι αποτελούν θεμελιώδεις αξίες η ελευθερία και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, ενώ καυτηριάζει ως διεθνή εγκλήματα την εκτόπιση και σφαγή αμάχων, τα καταναγκαστικά έργα κ.λπ. Υπογραμμίζει ότι τα εγκλήματα αυτά παραβιάζουν βασικές αρχές και θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία βρίσκονται στην κορωνίδα του διεθνούς δικαίου και υπερισχύουν κάθε άλλης διάταξης (συμβατικής ή εθιμικής).
Ετσι «αποκλείεται» στο ξένο κράτος, εναντίον του οποίου έχουν υποβληθεί αγωγές αποζημίωσης για τέτοια εγκλήματα και παραβιάσεις, να χρησιμοποιήσει την ασυλία (ετεροδικία).
Η απόφαση έχει ιδιαίτερη σημασία. Σε κάθε περίπτωση η Γερμανία έχει προσφύγει και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αναζητώντας λύση από εκεί, ενώ ήδη η ελληνική κυβέρνηση έχει στείλει τα στοιχεία εκείνα που απαιτούνται για να υποστηριχτεί η θέση των θυμάτων, αλλάζοντας μια πολιτική σιωπής ετών, όπου οι ενέργειες του αείμνηστου Γιάννη Σταμούλη εκ μέρους των Διστομιτών δεν έβρισκαν συμπαράσταση στα πρόσωπα των Ελλήνων υπουργών.
Δικαστικός αγώνας
Όλα ξεκίνησαν το 1995, όταν ο Γιάννης Σταμούλης, νομάρχης τότε Βοιωτίας, δεσμεύεται δημόσια -μιλώντας σε μια εκδήλωση μνήμης στο Δίστομο- και αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να διεκδικήσει δικαστικά αποζημιώσεις από τη Γερμανία για το ολοκαύτωμα του Διστόμου της 10ης Ιουνίου 1944.
Η κίνηση αυτή του Ελληνα νομικού θεωρείται «παγκόσμια πρώτη», καθώς, όπως λέει η κόρη του, δικηγόρος, Κέλλυ Σταμούλη, η οποία πήρε τη δικαστική «σκυτάλη» μετά το θάνατο του πατέρα της, «για πρώτη φορά απαιτήθηκαν αποζημιώσεις ατομικά από συγγενείς θυμάτων κατά αλλοδαπού Δημοσίου».
Το Πολυμελές Πρωτοδικείο της Λιβαδειάς με την υπ’ αριθ. 137/1997, ιστορική πλέον, απόφασή του δικαιώνει για πρώτη φορά τους Διστομίτες. Τρία χρόνια αργότερα ο Αρειος Πάγος, με την υπ’ αριθ. 11/2000 απόφαση της Ολομέλειάς του, απορρίπτει την αίτηση αναιρέσεως του Γερμανικού Δημοσίου, κρίνοντας τελεσίδικα και αμετάκλητα ότι η Γερμανία δεν μπορεί να επικαλεστεί δικαίωμα ετεροδικίας. Η ελληνική Πολιτεία φάνηκε στη συνέχεια άτολμη.
Οταν, το 2001, ο Γιάννης Σταμούλης ξεκινάει τη διεκδίκηση της καταβολής των επιδικασθέντων, το Γερμανικό Δημόσιο «ποιείται την νήσσαν» και τον υποχρεώνει να ξεκινήσει διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, προχωρώντας στην κατάσχεση γερμανικών ακινήτων στην Ελλάδα.
Εμπόδια εκ των έσω
Στο σημείο αυτό η ελληνική κυβέρνηση, αντί να σταθεί αρωγός του στο «εθνικό μας θέμα», βάζει εμπόδια. Αρνείται να χορηγήσει την απαιτούμενη άδεια -το άρθρο 923 της Ελληνικής Πολιτικής Δικονομίας, προϋποθέτει τη χορήγηση άδειας από τον Ελληνα υπουργό Δικαιοσύνης, στην περίπτωση που κάποιος θέλει να κάνει αναγκαστική εκτέλεση εις βάρος περιουσίας αλλοδαπού Δημοσίου.
Μη δυνάμενος να εκτελέσει την απόφαση στην Ελλάδα λόγω της αρνήσεως του υπουργού Δικαιοσύνης, ο Γιάννης Σταμούλης επικαλείται τον υπ’ αριθ. 44/2001 ευρωπαϊκό κανονισμό και στρέφεται στο εξωτερικό, ζητώντας εκεί Δικαιοσύνη. Ζητεί να κηρυχθεί εκτελεστή η ιστορική απόφαση της Λιβαδειάς στη Φλωρεντία Ιταλίας, επειδή ακριβώς εκεί είχαν εντοπιστεί γερμανικά περιουσιακά στοιχεία. Προχωράει επιπλέον προληπτικά σε κατάσχεση της Βίλλα Βινιόνι στη λίμνη Κόμο, η οποία ανήκει σε γερμανοϊταλικό πολιτιστικό ίδρυμα. Η γερμανική πλευρά οχυρώνεται εξαρχής πίσω από το επιχείρημα της ετεροδικίας και προσπαθεί να ακυρώσει την κήρυξη της εκτελεστότητας, προσφεύγοντας στα ιταλικά δικαστήρια. Ομως αυτή τη φορά οι Διστομίτες «θα βρουν το δίκιο τους» με τη βοήθεια της ιταλικής Δικαιοσύνης.
Στις 4/6/2008, οι δικαστές της Ρώμης έκριναν εκτελεστή στην Ιταλία την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Με βάση αυτήν την απόφαση της ιταλικής Δικαιοσύνης, η οποία έλυσε το νομικό ζήτημα, θα ακολουθήσει και η κήρυξη της εκτελεστότητας της απόφασης της Λιβαδειάς, που είχε επιδικάσει στους Διστομίτες αποζημιώσεις ύψους σχεδόν 25.000.000 ευρώ. Δυστυχώς, ως γνωστόν, η ελληνική δικαιοσύνη «μπλόκαρε» όλες τις άλλες υποθέσεις που αφορούσαν σε διεκδικήσεις άλλων μαρτυρικών χωριών.
ΕΛΛΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΔΑΚΗ στον ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ
